Vuna nema alternativu: Zimi grije - ljeti hladi

Oni koji nisu vješti s iglama i pletivom, ili kojima nije imao ko prenijeti zanat, mogu nabaviti vunene čarape, jednobojne, šarene, kratke ili dugačke na pijaci.

Pletenje kao zanat zamire polako, ali još uvijek ima pletilja koje su već duboko zagazile u osmu ili devetu deceniju života, a koje kao neki čuvari tradicije, svakodnevno naprave svojim vještim rukama par čarapa, ispletu prsluk ili džemper.

"Čarape se najviše kupuju, potom prsluci i rjeđe džemperi", kaže Milada Radojević iz srbijanskog sela Donji Taor, koja već deset godina ima svoju tezgu na pijaci, dodajući da čarape isplete za dan ili dva, dok joj za džemper treba sedam, sve u zavisnosti koliko ima posla kod kuće, jer treba sve pospremiti i skuhati ručak.

Vunene čarape - jedne za svaki dan, druge za svečanost

Vunene čarape su od davnina plele čobanice, nane ili bake, majke za svoje ukućane, poklanjale su ih i darivale, spremale su se kao dio djevojačkog miraza. One koje su ukućani nosili svakog dana bile su jednostavnije, za razliku od onih ukrašenih šarama, koje su bile namijenjene da se nose na ondašnjim svečanostima, uglavnom svetkovinama i vjenčanjima. 

Izrada vunenih čarapa i nazuvica za djecu ili odrasle, u raznim bojama, lako privuku mušterije. Raznobojne ili bele, vunene čarape još uvijek žive u domaćinstvima i griju noge. Vuna je mekana, dobija se od ovčjeg runa, a malo se zna da uz svilu i kazein spada u grupu proteinskih vlakana koje imaju svojstvo da regulišu temperaturu.

"Ja nosim vunene čarape zimi po kući, ali i kad krenem negdje do grada, obujem patike i bude mi mekano i toplo. Dešavalo mi se i da izađem u grad uvečer, niko od mog društva ne obraća pažnju na to, niti komentarišu. Prvo je moj suprug nosio vunene čarape još dok smo se zabavljali, pa sam kasnije i ja dobila jedan par i super mi je", kaže 28-godišnja Katarina Savić.

Veličina, boja i šara - može da se bira

Prava zima nam tek predstoji, ali još uvijek ima vremena da se, kao topao komad odjeće, nabave vunene čarape, a oni koji više vode računa o zdravlju, nego što polažu na modu, mogu da krenu u kupovinu. 

U obrtu "Miruh Sane" izrađuju proizvode od čiste vune ovce pramenke

"Uglavnom se pletu standardne veličine džempera i prsluka, kao i muških i ženskih čarapa, ali se radi i po narudžbi. Ima onih koji hoće prsluk na navlačenje, ima onih koji više vole one koji se zakopčavaju. Neko voli uže, neko šire, tako da se to najviše radi po narudžbi", objašnjava Radojevićeva.

Pletenje je porodično nasljeđe

U dogovoru s pletiljom može se dobiti i tvrđe ili mekše ispleteno, a može se birati i boja i šara. Iako je svaki kraj naše zemlje imao svoje specifične šare i motive koje ih čine malim umjetničkim djelima, može se reći da se vunene čarape pletu na isti način ,s pet igala i da svaki par potpuno nov ili okrpljen ima svoju toplinu.

"Pletenje sam naručila od svoje majke, plela je moja baka, ali sve je manje pletilja. Mlade žene nisu uopće zainteresirane za tu vještinu."

Danas smo preplavljeni različitim vještačkim materijalima, ali prava vuna nema alternativu. Ona je prvenstveno zdrava, zimi grije, ljeti hladi. Pletenje može poslužiti i kao relaksacija i brzo se nauči. Za čarape je potrebno pet malih igala, ali oni koji žele da pletu, uglavnom počinju da štrikaju jednostavnije stvari sa dvije velike igle. Važno je znati i odabrati vuneni konac za pletenje čarapa, za deblje dvostruki, a za tanje čarape jednostruki konac. Sve su to male tajne pletilja, kako bi finalni proizvod bio odličnog kvaliteta i dugovječan. Klot i frket i pletenje na premet, male su tajne pletilja pomoću kojih se dolazi do čarapa ili prsluka koji dugo traju. 

Na pijaci se može često naći i čista vuna, za one koje imaju želju da sami sebi naprave odjevni predmet.