Kalemljenje krastavca na tikvu

Krastavac je povrtna vrsta koja se gaji u svakoj bašti i plasteniku. Ovo povrće vodi porijeklo iz Azije. Zbog velikog sadržaja vode smatra se odličnim diuretikom. Sadrži malo kalorija, a odlikuje se sadržajem vitamina i mineralnih materija. Zbog pozitivnog učinka na ljudski organizam koristi se kao prehrambena namirnica, ljekovita biljka i u kozmetičke svrhe. Omiljena je salata tokom ljetnih mjeseci.

U gajenju krastavca mnogi uzgajivači su se susreli sa ograničavajućim faktorima koji djeluju na prinos. Krastavac ima korijen koji je osjetljiv i slabo razvijen i koji je važan faktor u postizanju visokog prinosa. Ovakav korijen je veoma često podložan raznim oboljenjima ( trulenju ), osjetljiv je na niske temperature i visoke vrijednosti zemljišnog rastvora. Kako bi se izbjegle mane korijena proizvođači kaleme krastavac na tikvu (buču, bundevu) kao podlogu. Najčešće se kao podloga koriste smokvolisna tikva Cucurbita ficifolia i lagenarija (cuk, sudovnjača, vrg).

Bolje usvajanje hraniva i vode

Na ovaj način se izbjegava negativan uticaj slabog korijena krastavca, a iskorištava pozitivan uticaj korijena tikve. Tikva ima korijen koji je snažniji, bolje razvijen, bolje podnosi niske temperature, bolje podnosi visoke vrijednosti zemljišnog rastvora, prodire dublje u tlo, bolje usvaja vodu i hranjive materije.

Kalemljenje krastavca će omogućiti biljci krastavca da bolje usvaja hraniva, da bude otpornija na sušu i višak vode, da se razvija na nižim temperaturama i da počne ranije plodonositi, bolja je otpornost na bolesti i štetočine, veća je produktivnost.

Da bi uspješno uradili kalemljenje potrebno je obezbjediti adekvatno razvijene mlade biljke krastavca i tikve, tanko sječivo za rezanje, materijal ili štipaljke za vezanje, štapić ili čačkalicu, plastičnu bocu ili adekvatan prostor, sredstvo za dezinfekciju.

Glavni alat za kalemljenje je žilet ili skalpel sa tanjim sječivom. Sječivo treba da je tanko i oštro kako ne bi došlo do gnječenja nježnog tkiva mladih biljaka. Alat je prije upotrebe potrebno dezinfikovati. Za dezinfekciju koristiti kalijum permanganat, plamen svijeće, alkohol.

Kalemljenje može da se izvodi na tri načina:

1. kalemljenje na procjep,
2. kalemljenje spajanjem i
3. kalemljenje pod uglom od 30 do 45º.

Za kalemljene je potrebno imati dobro razvijene mlade biljke krastavca i tikve. Krastavac se sadi 4 do 7 dana prije tikve na što utiče sorta krastavca. Biljke mogu da se gaje u pojedinačnim saksijama ili se u jednoj saksiji gaje dvije biljke (ovo je pogodno za kalemljenje spajanjem).

Kod kalemljenja pod uglom podloga (tikva) i plemka (krastavac) trebaju biti iste debljine stabla. Ukoliko se biljčice razlikuju u debljini stabalceta bolje je kalemljenje izvršiti spajanjem ili kalemljenjem na procjep.

Pravi trenutak za izvođenje kalemljenja je kada se pojavi prvi pravi list.

Kalemljenje na procjep

Kod ovog načina kalemljenja sa tikve se odstranjuje prvi pravi list i tačka rasta dok se ostavljaju kotiledoni listići. Čačkalicom ili dobro zašiljenim štapićem na mjestu uklanjanja lista i tačke rasta napravi se rupa dubine do 2cm (u tkivu podloge, između dva kotiledona listića) u koju se ubacuje pripremljena plemka krastavca. Mladoj biljčici krastavca se odreže korijen, a stabaoce sa kotiledonim listićima, prvim pravim listom i tačkom rasta se zašilji i ubacuje u rupicu koju smo načinili čačkalicom. Spojno mjesto učvrstiti namjenskom štipaljkom ili zavezati folijom.

Kalemljenje spajanjem

Kod ovog kalemljena na istoj visin stabla krastavca i tikve pravi se kosi rez do 1/3 ili ½ debljine stabla. Dužina jezičaka treba da je ista. Najlakše je tamnim flomasterom označiti početak i kraj reza na obe biljke kako bi jezičci odgovarali dužinom. Rez na tikvi se pravi odozgo prema dolje, a rez na krastavcu odozdo prema gore. Dobijaju se jezičci koji se uklapaju. Postupak je sličan engleskom spoju koji se koristi u kalemljenju voćaka s tim što se nakon srastanja tikva uklanja iznad mjesta spoja (kotiledoni listovi i prvi pravi list tikve), a biljci krastavca se uklanja dio stabla sa korijenom ispod mjesta spajanja.

Kalemljenje pod uglom

Za ovaj postupak kalemljenja potrebno je imati biljke tikve i krastavca iste debljine stabla. Stabla se režu pod uglom od 30 do 45º. Na tikvu, kojoj je kosim rezom odstanjen vrh sa listovima, kalemi se dio stabla krastavca sa listovima koji je kosim rezom odvojen od dijela stabla sa korijenom.

Nakon kalemljenja za dobro srastanje je potrebna povišena vlažnost zato se kalemljene biljke drže ispod plastičnih flaša (ako se kalemljenje radi u kućnim uslovima) ili u posebnim prostorima sa optimalnim uslovima. U takvim uslovima povišene vlažnosti kalemljena biljka se drži oko 10 dana tokom kojih dolazi do sratanja podloge i plemke. Nakon toga se plastična flaša uklanja.

Foto: Pixabay.com