Bakterijski rak koštičavog voća

Prouzrokovači bakterijskog raka koštićavog voća su bakterije Pseudomonas syringae pv. syringae i P. syringae pv. morsprunorum. Osim šljiva i breskvi bolest napada i višnju, trešnju, kajsiju i marelicu.

Simptomi bolesti

Ovo je bolest na koju voćari moraju da obrate pažnju, naročito posljednjih godina kada, zbog visokih temperatura tokom jeseni i zime, dolazi do čestih smjena toplog i hladnog vremena, što dovodi do širenja i skupljanja kore debla, a na kraju i njenog pucanja. To se događa zbog aktivnosti kambijuma, tvornog biljnog tkiva. Nakon pucanja kore dolazi do prodora bakterije i širenja u unutrašnjost stabla, zbog čega provodni sudovi debla dobijaju mrku boju, što se najbolje vidi kada se odstrani površinski sloj kore.

Bakterije u stabla prodiru i preko rana ili ožiljaka nastalih nakon opadanja lista, zatim pupova i cvjetova. Na deblu i granama pojavljuju se nekrotične pjege, najčešće krajem proljeća i početkom ljeta koje dobijaju mrkoljubičastu boju, a kad se spoje, naročito kod mlađih stabala, mogu da dovedu do sušenja grana i cijelih stabala. Napadnuti su i cvjetovi, pupoljci, listovi i plodovi, tj. dolazi do sušenja cvjetova i pupoljaka kao i šupljikavosti listova koji, na kraju vegetacije, dobijaju mrku boju i ne otpadaju sa grana, dok plodovi postanu ljubičasti i smežurani. Ispod ispucale kore dolazi do nakupljanja bjeličastih kolonija gljiva i lučenja smole.

Pošto koštičavo voće slabije podnosi niske temperature tokom zime od jabučastog voća, a ranije kreće sa vegetacijom, do češćih zaraza dolazi upravo u tim godinama, kada biljke doživljavaju stres. Bakterijama najviše odgovaraju temperature oko 15 °C. Ako se voćari odbrane u proljeće, male su šanse da će do širenja bolesti doći tokom ljeta jer visoke temperature ne odgovaraju razvoju bakterija. Zato je važno obratiti pažnju i pregledati stabla već od kraja septembra, a naročito u oktobru, koji je posljednjih godina sve topliji.

Biljke su zbunjene. Vrijeme više odgovara proljeću zbog čega se biljka ne priprema za zimsko mirovanje i ne završava nakupljanje hranjljivih materija u korijenu. Svjedoci smo da je i ove godine došlo do novog listanja i cvjetanja koštičavog voća, naročito šljiva.

Kako spriječiti pojavu bolesti i koje su mjere borbe?

Pošto se klima mijenja i temperature su sve više potrebno je ranije uraditi krečenje stabala, već u oktobru, jer kreč odbija sunčeve zrake i koliko-toliko usporava kretanje sokova u biljkama. Sigurno će kora manje pucati, a imajući u vidu da je kreč dobar dezinficijens, neće dolaziti do nakupljanja kolonija gljivica na deblima. U manjim dozama kreč se može upotrijebiti i za tretman kompletnih stabala da ne bi došlo do paleži pupoljaka.

Zaražene grane moraju da se odstrane, a rezovi premažu kalemarskim voskom ili pastama za zarastanje rana. Osim krečenja, obavezno je izvršiti tretman bakarnim preparatima i to kada počne opadanje listova jer bakterije prodiru i kroz ožiljke nastale na mjestu kontakta lisne plojke sa pupom. Drugi tretman obavlja se tokom zime, kada potpuno opadne list i u proljeće, pred početak vegetacije.