Kako odlučiti koji uzgojni oblik lijeske je najbolji?

Vodeće zemlje u uzgoju lijeske, proizvode je na vlastitom korijenu, a o izboru same podloge zna se skoro sve tako da se i dalje podižu i gaje nasadi lijeske na njenom korijenu.

Sa podlogom takozvane medvjeđe (lat. Corylus colurna) samo se eksperimentiše zato što navodno nema korijenovih izdanaka, zatim iz razloga što se može uzgajati kao stablašica bez radova oko korijenovih izdanaka, otpornija je na sušu i drugo. 

Rizici kalemljenja na medveđu lijesku 

Ovoj podlozi ne odgovaraju teška i hladna zemljišta, tipa pseudogleja, a takođe je tek u ispitivanju. Zbog toga je sa stanovišta struke i nauke neodgovorno početi sa njom podizati veće, komercijalne zasade. Prema dosadašnjim istraživanjima, može se reći da jednako pušta korijenove izdanke kao i stabla one na vlastitom korijenu.

U proizvodnji navedene voćne danas se primjenjuju četiri osnovna uzgojna oblika: prirodni grm i grmolika vaza (bez debla), vaza i piramida, kao i uzgojni oblici sa deblom visine od 30 do 70cm.

Najčešće se u praksi odlučujemo za uzgojni oblik grmolike vaze, koji je kombinacija prirodnoga grma i vaze. Ovoj kulturi genetski je određen grmolik rast, tako da se izrođeni grmovi lakše obnavljaju, a usjev brže dospijeva u početnu i punu rodnost.

Na koji način izvršiti oblikovanje grma?

Grmolika vaza oblikuje se najčešće u prvim godinama sa četiri osnovne primarne grane, a u punoj rodnosti pri obnavljanju primarnih grana, mogu se ostaviti i samo tri osnovne primarne. One se oblikuju iz osnovnog izboja sadnice i tri korijenova izdanka u razdoblju prve tri do četiri godine uređenja uzgojnog oblika. Na tim primarnim skeletnim granama oblikuju se sekundarne skeletne na određenim razmacima (oko 50cm jedna od druge) i odgovarajućeg položaja na primarnoj grani (postrane sekundarne).

Pri odabiru primarnih skeletnih moraju se uzeti u obzir osnovne postavke o zamišljenom kružnom rasporedu primarnih grana, udaljenih međusobno 15 - 20cm i otklona 15 - 20 stepeni od središnje zamišljene ose grma.

Na taj način zadovoljeni su prirodni uslovi rasta, oblikovanja i podmlađivanja grma, kao i diferenciranja pupoljaka uz najpovoljniju osvijetljenost njegove unutrašnjosti i oboda.

Poslije oblikovanja primarnih i sekundarnih grana grmolike vaze, svi dalji izboji čine obrastajuće ili rodno drvo. Prorjeđivanjem i odstranjivanjem obrastajućih grana stalno se održava potrebna osvijetljenost žbuna i obnavljanje njegovih izrođenih dijelova.

Utrošak ljudskog rada svesti na minimum

Korijenovi izdanci koji su suvišni u prvim godinama i svi oni nakon oblikovanja grma, obavezno se odstranjuju ili hemijski uništavaju u vegetaciji jer ga nepotrebno iscrpljuju i zasjenjuju središnji dio šuplje krošnje.

Obično 15 do 20 godina nakon sadnje počinje slabiti vegetativni rast. Jednogodišnje mladice imaju slab prirast, počinje se smanjivati prinos pa i uz redovno obnavljanje rodnog drveta ne možemo uravnotežiti vegetativni i generativni rast. U tom slučaju nužno ga je podmladiti odstranjivanjem pojedinih primarnih grana ili cijelog grma.

Jesenska sadnja lijeske: Pazite na položaj i osigurajte navodnjavanje

Najprihvatljivije je postupno podmlađivanje tako da se obnavlja trećina ili četvrtina površine nasada svake godine. U vrijeme ovih aktivnosti, mora se mehanički odstraniti i višak korijenovih izdanaka.

Važno je naglasiti da u oblikovanju, a poslije i u podmlađivanju grmova lijeske, trebaju biti što više usklađeni i drugi postupci (održavanje plodnosti tla, prihrana i zaštita). Pri tome utrošak ljudskog rada preporučljivo je svesti na što je moguće manju mjeru. To se može postići uz malo rezidbe u krošnji i uklanjanja korijenovih izdanaka hemijskim putem.

Navedene mjere u normalnoj eksploataciji i njezi nasada, izvode se svakih 15 do 20 godina.