EKONOMIČNOST PROIZVODNJE ORGANSKOG JAGODASTOG VOĆA.

U Srbiji postoje vrlo povoljne okolnosti za dalji razvoj organske proizvodnje jagodastog voća sa aspekta tražnje koja je u stalnom porastu. Ipak za sada ne postoje potpuno fer odnosi izvoznika i primarnih proizvođača. Naime, otkupljivači organskog jagodastog voća uglavnom daju oko 20 % (retko 30 %) više cene za organsko voće u odnosu na konvencionalno, a značajan broj njih plaća organsko voće po ceni koja je ekvivalentna konvencionalnom. Nažalost, ovome doprinose pre svega nesavesni voćari koji se uključuju u proces organske proizvodnje, sklapaju ugovore sa otkupljivačima, a nakon toga ne poštuju uputstva i tehnologiju gajenja organskog voća, pre svega u domenu zaštite biljaka i primene hraniva. Pravoj i pravednoj ekonomskoj valorizaciji organskog jagodastog voća doprineće najviše principi iskrenosti i poštenja koje promovišu svi postojeći standardi organske poljoprivrede u svetu.
Prema nepotpunim podacima, organska proizvodnja jagodastog voća u Srbiji uspostavljena je na 690 ha, a u periodu konverzije nalazi se oko 30 ha. Najveći deo površina je pod malinom (oko 530 ha) dok je jagoda zastupljena na oko 155 ha. Značajne su sertifikovane površine (710 ha) jagodastog voća iz divlje populacije. Proizvodnja je koncentrisana na području zapadnog i južnog dela Srbije, uglavnom u brdsko-planinskom području. Sve proizvedene količine organskog jagodastog voća izvoze se u zemlje EU, SAD i Japan u zamrznutom stanju. Akcionim planom za razvoj organske poljoprivrede, planirano je povećanje površina u Srbiji na 55.000 hektara. Ovakav plan i rast tražnje uticaće na dalje povećanje površina pod organskim jagodastim voćem. Treba očekivati da će malina i dalje biti najvažnija vrsta po obimu proizvodnje, ali uzimajući u obzir isplativost, treba širiti borovnicu i ribizlu. Naravno, podizanje zasada borovnice je skupa investicija i mali je broj farmera, koji u postojećim okolnostima ekonomske krize to može uraditi. Troškovi podizanja zasada borovnice su oko 20.000 evra po hektaru (bez protivgradne mreže), ali njena dugovečnost (20 do 40 godina) utiče na to da je godišnja stopa amortizacije niska (do 1500 evra). Neto dohodak u organskoj proizvodnji borovnice, računajući za 1 kg borovnice je od 1,3 do 1,8 evra.
Visina zarade u proseku sa jednog hektara maline u organskoj proizvodnji je oko 9.000 evra. To je dosta više u odnosu na proizvodnju organske kupine, čija zarada sa jednog hektara iznosi oko 2.500 evra. Zarada u proizvodnji organske jagode je znatno viša u odnosu na kupinu i iznosi po jednom hektaru oko 4.200 evra. Kada je reč o prosečnoj visini zarade sa jednog hektara zasada organske ribizle, ona iznosi oko 3.250 evra. I na kraju, prosečna visina zarade sa jednog hektara zasada borovnice u organskoj proizvodnji iznosi oko 18.500 evra.
Obrada, Stanko Nekić, dipl. ing. agronomije