Sjenica: Regionalni centar pomaže razvoju poljoprivrede i sela

Pešterska visoravan je područje kome je priroda podarila savršene uslove za razvoj stočarstva. Samo u centralnom delu Peštera, u opštini Sjenica, nalazi se oko 42.500 hektara čistih planinskih pašnjaka i oko 26.500 hektara livada. Po podacima Uprave za veterinu, samo u ovoj opštini registrovano je oko 29.000 grla goveda svih kategorija, što je oko 3% celokupnog govedarstva u Srbiji. Sjenički sir, pršuta i sudžuk cenjeni su proizvodi i van granica Srbije.

"Izvanredni prirodni uslovi, brojnost stočnog fonda i veliki broj ljudi koji žive od gajenja stoke, proizvodnje i prerade mleka i mesa, odredili su pravce razvoja naše lokalne zajednice. Zato Opština Sjenica čini značajne napore u razvoju poljoprivrede, naročito u podršci stočarima, da na najbolji način iskoriste resurse koji su nam na raspolaganju", započinje razgovor na temu razvoja stočarstva Edis Muminović iz Kancelarije za lokalni ekonomski razvoj opštine Sjenica.

Regionalni centar za razvoj poljoprivrede i sela - najveća investicija

Najveća investicija u cilju povećanja kvaliteta proizvoda, konkurentnosti i edukacije je osnivanje i izgradnja Regionalnog centra za razvoj poljoprivrede i sela. Ova ustanova je pravi primer kako lokalna samouprava treba i može da pomogne lokalnim stočarima i proizvođačima.

"Regionalni centar je osnovan 2011. godine kao društvo sa ograničenom odgovornošću, sa ciljem stvaranja uslova za održivi razvoj poljoprivrede i sela, zasnovan na znanju i primeni naučnih dostignuća i pozitivnih iskustava. Osnivači Centra bili su Opština Sjenica i tadašnja Kancelarija za održivi razvoj nedovoljno razvijenih područja Vlade Srbije. Već dve godine kasnije, Centar je preregistrovan, a osnivači su ovoga puta bili Opštine Sjenica i Tutin, kao i grad Novi Pazar", saznajemo od Muminovića.

Analize mleka i mesa rade se u Sjenici

U okviru Regionalnog centra radi laboratorija za kontrolu kvaliteta mleka, mlečnih proizvoda, mesa i mesnih prerađevina. Laboratorija je akreditovana prema ISO 17025 standardu za ukupno 37 metoda iz oblasti kontrole kvaliteta mleka, mesa, proizvoda i prerađevina od mleka i mesa. Najveću korist od toga imaju lokalni proizvođači. Umesto da šalju uzorke u Kraljevo, Beograd ili Novi Sad, različite analize mogu da obave i u Sjenici.

"U laboratoriji se sprovode brze, standardne i referentne metode, najsavremenijom opremom, u skladu sa regulativom i standardima EU. Brzim metodama istovremeno određujemo šest parametara mleka - količinu mlečne masti, proteina, laktoze, suve materije, tačku mržnjenja i broj somatskih ćelija. Kapacitet je 150 uzoraka mleka po satu. Analize radimo na zahtev poljoprivrednih proizvođača i prerađivača, kao i za potrebe istraživanja stanja na terenu, efekata preuzetih mera na unapređenju poljoprivredne proizvodnje i naučnih radova", upoznaje nas sa radom ove ustanove Esad Hodžić, direktor Centra.

Savetima i obukama do povećanja kvaliteta

Centar se još bavi istraživanjem i razvojem poljoprivrede, pruža savetodavne i tehničke usluge poljoprivrednim gazdinstvima, mehanizacija se koristi i za pomoć gazdinstvima kod nekih poljoprivrednih radova. Veoma važan deo su obuke na različite teme, od pravilne ishrane stoke i muže, do tehnologije prerade, proizvodnje i marketinga. Ovi napori dali su rezultat: poslednjih godina podignut je kvalitet proizvoda i značajno je smanjen procenat neispravnih uzoraka.

"Spremni čekamo da se donesu propisi koji će regulisati obaveznu proveru proizvoda i uspostavljanje sistem referentnih laboratorija u Srbiji. Dugoročni cilj jeste obrazovanje poljoprivrednog instituta", najavljuje Hodžić planove za budućnost.

Da mladi i obrazovani ostanu

Treba napomenuti i to da u laboratoriji, administraciji, obrazovnim i tehničkim uslugama ima ukupno 10 zaposlenih, uglavnom mladih i visokoobrazovanih stručnjaka. Takođe, u Centru od oktobra 2017. godine obavlja se nastava za 20 studenata Departmana za biotehničke nauke državnog Univerziteta u Novom Pazaru, na smerovima Agronomija i Prehrambena tehnologija. To je šansa da mladi i obrazovani rade i profesionalno se iskažu u svojoj sredini, a zajednici nada da će takvi ljudi ostati u Sjenici.

Donacije kao glavni izvor finansiranja

Mala i ekonomski nerazvijena opština Sjenica uspela je da izgradi ovako važnu ustanovu, jer je agilna, kada su u pitanju donatorski programi. Centar je izgrađen uglavnom iz donacija.

"Za projektovanje, izgradnju zgrade, opremanje kancelarija, nabavku traktora, silo kombajna, rotodrljače, setvospremača i ostale mehanizacije, obezbeđeno je 270.000 evra kroz EU program Evropski PROGRES. Zatim je sredstvima Češke razvojne Agencije (takođe 270.000 evra) nabavljena laboratorijska oprema, a na Veterinarskom institutu u Pragu sprovedena je obuka za rad na aparatima. Sredstva za obuku zaposlenih za uvođenje standarda u iznosu od 10.000 evra obezbedio je USAID. Finansijsko učešće opštine Sjenica bilo je u izgradnji objekta (10 miliona dinara) kupovini laboratorijskih stolova (2,8 miliona dinara)", navodi  Edis Muminović.

Dodaje da Opština pomaže rad Centra i finansiranjem plata za zaposlene. Takođe, planira izgradnju međuobjekta za regionalno sakupljanje uginulih životinja i ostataka od klanja. "To će značajno podići konkurentnost naših proizvođača i zaštititi životnu sredinu. Dokumentacija za izgradnju je spremna, čekamo pogodan poziv za EU programe", za kraj otkriva Muminović.