Svetska pretnja: Teški metali kontaminiraju do 17 % obradivih površina

Prema opsežnoj naučnoj analizi objavljenoj u prestižnom časopisu "Science", do 17 odsto svetskih obradivih površina zagađeno je barem jednim teškim metalom. Ova vrsta zagađenja predstavlja ozbiljnu pretnju zdravlju između 900 miliona i 1,4 milijarde ljudi, upozoravaju naučnici, piše Lafranceagricole.

Radi se o dosad najdetaljnijem globalnom pregledu kontaminacije tla teškim metalima, zasnovanom na metaanalizi više od 796 hiljada uzoraka zemljišta iz prethodnih istraživanja. Pomoću algoritama i alata veštačke inteligencije (UI), istraživači su uspeli da stvore jasnu sliku o razmerama problema.

Područja visokog rizika

Studija otkriva postojanje svojevrsnog "koridora visokog rizika" koji se proteže od južne Evrope, preko Bliskog istoka, pa sve do južne Azije. Upravo su u tim regijama koncentracije teških metala u zemlji najčešće iznad preporučenih granica za sigurnu poljoprivrednu proizvodnju i zdravlje ljudi.

Naučni tim, predvođen stručnjakom za nauke o životnoj sredini Dejijem Houom s kineskog univerziteta Tsinghua, fokusirao se na sedam najproblematičnijih metala – uključujući arsen i kadmijum. Oni su dokazano toksični u različitim koncentracijama i mogu dugoročno da štete ljudima, životinjama i biljkama. Kontaminacija se prenosi kroz lance ishrane i vodu, čime se narušavaju čitavi ekosistemi.

Zabrinjavajuće podcenjivanje stvarnog stanja

Uzroci kontaminacije su višestruki – od prirodnih, geoloških izvora (budući da metali prirodno postoje u stenama), do onih koji su posledica ljudske aktivnosti. Među glavnim krivcima su industrijska proizvodnja, intenzivna poljoprivreda i rudarenje.

Zbog nedostatka podataka u brojnim regionima, posebno u Africi, autori studije upozoravaju kako rezultati ne omogućavaju kreiranje preciznih lokalnih mera za ublažavanje rizika. Ipak, smatraju da studija mora da posluži kao "poziv na uzbunu" za političare i poljoprivrednike širom sveta.

Vakene Negasa, hemičar specijalizovan za analizu tla iz škotskog James Hutton instituta, dodatno upozorava da bi "stvaran nivo zagađenja svetskih zemljišta mogao da bude biti daleko veći" od prikazanog u ovoj studiji zbog ograničene dostupnosti podataka i moguće podcenjenosti problema.

U svetlu ovih otkrića, naučnici apeluraju na hitnu potrebu za jačanjem praćenja stanja zemljišta i primene održivijih metoda poljoprivrede kako bi se sprečilo dalje širenje kontaminacije.