Paradajz na Galapagosu "evoluira unazad": Naučnici otkrili mogući slučaj povratne evolucije

Na Galapagosu, ostrvu poznatom po tome što je inspirisalo Čarlsa Darvina na oblikovanje teorije evolucije, naučnici su otkrili zanimljiv fenomen: divlji paradajz koji pokazuju znakove "povratne evolucije", piše Cnn.

Vrsta Solanum pennellii, koja raste u divljini zapadnih ostrva arhipelaga, proizvodi hemijska jedinjenja koja nisu viđena u paradajzu milionima godina. Ta jedinjenja, poznata kao alkaloidi, prirodni su toksini koji biljkama služe kao odbrana od predatora. Ipak, ono što je istraživače iznenadilo je činjenica da su alkaloidi koje su pronašli identični onima koje danas proizvodi patlidžan, bliski rođak paradajza iz iste botaničke porodice.

Priroda nije jednosmerna

Naučnici sa Univerziteta Kalifornija Riversajd, koji su rezultate objavili u časopisu Nature Communications, smatraju da bi to mogao biti slučaj tzv. "reverse evolution", obrnutog procesa evolucije, u kojem se organizam vraća na neke osobine svojih davnih predaka.

"Priroda nije jednosmerna, pod određenim uslovima može se vratiti na stara prilagođavanja", objašnjava Adam Jozviak, molekularni biohemičar i rukovodilac istraživanja. Verovatno su surovi uslovi na zapadnim ostrvima Galapagosa, manjak hranljivih materija i sušna klima, podstakli biljke da aktiviraju drevne gene koji su im pomagali da prežive.

Na starijim, istočnim ostrvima, gde je zemljište bogatije i klima stabilnija, isti paradajz zadržao je "modernije" oblike odbrane To sugeriše da su se mlađe biljke s vremena na vreme prilagođavale okolini vraćajući se starijim genetskim rešenjima.

Fleksibilnost procesa evolucije

Analize su pokazale da je promenu uzrokovala vrlo jednostavna mutacija aminokiselina. Kad su naučnici istu promenu primenili na duvan, biljke su počele da proizvode iste drevne alkaloide, potvrđujući da je povratak moguć čak i na molekularnom nivou.

Iako neki biolozi upozoravaju da pojam "povratne evolucije" nije naučno precizan, jer evolucija nema smer, svi se slažu da otkriće otvara nova pitanja o fleksibilnosti procesa evolucije.

Prema Jozviaku, razumevanje tih promena može pomoći u stvaranju otpornijih useva, prirodnih pesticida ili novih lekova. Ipak, pre svega, otkriće podseća na to da evolucija nije linearna priča o napretku, nego dinamičan proces stalnih prilagođavanja u kojem priroda ponekad posegne i za rešenjima iz sopstvene prošlosti.