Staju na kraj falsifikovanju hrane? Istraživački projekat razvija sistem genetskog profilisanja

Falsifikovanje hrane globalno je rastući problem. Reč je o milijardskoj industriji koja pogađa najrazličitije proizvode, od meda i mleka do vina i maslinovog ulja. Prevareni nisu samo potrošači, već i proizvođači, trgovci i čitav prehrambeni lanac.

Prema procenama Evropske unije, šteta od ovih manipulacija iznosi između 8 i 12 milijardi evra godišnje, piše Argoinform.

Maslinovo ulje pod lupom

Maslinovo ulje, posebno ekstra devičansko, najčešća je meta falsifikovanja jer se radi o proizvodu visoke vrijednosti. Često se meša s jeftinijim uljima ili se pogrešno označava zemlja porekla. Zbog toga je u Italiji, na istorijskom maslinarskom području Umbrije, pokrenut projekt analize uzoraka ulja pomoću DNK testiranja, kako bi se otkrile manipulacije. Sličnu tehnologiju razvila je i grčka biotehnološka kompanija, nudeći DNK sisteme za praćenje porekla hrane.

Pod imenom WATSON pokrenut je trogodišnji istraživački projekat koji okuplja 47 instituta i kompanija iz 20 zemalja članica EU i nekoliko država izvan Unije. Koordinator je Univerzitetski koledž Dablin u Irskoj, a učestvuje i zagrebački Veterinarski fakultet.

Cilj je uspostaviti sistem genetskog profilisanja hrane, pri čemu se podaci čuvaju u blokčejn bazu podataka. Time bi ceo lanac, od poljoprivrednika do trgovca i inspektora, imao uvid u verodostojne informacije o proizvodu.

Kina i Turska na crnoj listi: Najviše falsifikovane hrane i pića u EU dolazilo odande

Iako je maslinovo ulje najsimboličniji primer, projekat se ne zaustavlja na njemu. U toku su i pilot-istraživanja na španskom medu, nemačkom mesu, finskom mlijeku i žitaricama, norveškoj beloj ribi i portugalskom vinu. Ovi proizvodi ubrajaju se među one najčešće falsifikovane u Evropi.

Tehnologija budućnosti u prehrambenom lancu

Razvijaju se različite metode, od DNA senzora i naprednih sistema snimanja do IoT uređaja (interneta stvari) koji mogu da prate uslove transporta i skladištenja. U vinskoj industriji, gde falsifikovanje godišnje prouzrokuje štetu od čak 1,3 milijarde eura, cilj je da se osigura potpuna sljedivost, od vinograda do boce.

U budućnosti bi i kupci mogli da imaju koristi od ovih sistema. Planira se uvođenje "prehrambenog pasoša", dovoljno je skenirati kod na ambalaži kako bi se dobio detaljan uvid u poeklo i put proizvoda do prodavnice. Time bi poverenje potrošača znatno poraslo, a proizvođači bi imali snažniji alat za zaštitu kvaliteta i reputacije.