Evropom se širi nova bolest ječma - napada i druge useve

Nova pretnja usevima ozimog ječma sve se više širi Evropom. Reč je o virusu ječma G (engl. Barley virus G - BVG) koji izaziva simptome slične već poznatom virusu žute patuljavosti ječma sa kojim može da se javi udružen. Prvi put je identifikovan 2016. godine, a naziv su mu dali istraživači koji su ga otkrili.

Napada žitarice i trave

Ovo je jednolančani, pozitivni RNA virus koji pripada porodici Solemoviridae i rodu Poleovirus. Prvo je izolovan u Koreji 2016. godine iz biljaka ječma koje su pokazivale simptome žute patuljavosti. Već 2019. je zabeležen u Grčkoj gde je izolovan iz biljaka kukuruza koje su pokazivale mozaik listova, međunervno žutilo i žute pruge.

Tokom godina je praćena njegova pojava u raznim zemljama na ječmu, ali i drugim biljkama: kukuruzu, prosu, pšenici, ovasu, travi lisičji rep, divljem prosu, odnosno prvenstveno na onima iz porodice trava Poaceae. Jedna vrsta iz porodice Solanaceae, divlji srodnik krompira, je prijavljena kao domaćin u Australiji.

U Japanu je 2019. otkriven u usevu pšenice, a sada se sve više širi. U Mađarskoj je otkriven 2020, godine, a u proleće 2023. na ozimom usevu ječma u Poljskoj. Od evropskih zemalja pronađen je još u Francuskoj i Holandiji. Prisutan je i u Kaliforniji (SAD), Australiji, Japanu, Africi (Nigerija, Kenija).

Lisne vaši prenosioci

Utvrđeno je da su lisne vaši, Rhopalosiphum maidis i Rhopalosiphum padi, glavni prenosioci ovog virusa i to je najveći rizik, jer su one svuda prisutne. Zbog toga treba očekivati njegovo dalje širenje na nove teritorije i veći pritisak od pojave infekcije. 

Nije poznato da se prenosi semenom.

Simptomi su slični žutoj patuljavosti ječma, a ogledaju se u vidu promene obojenosti lisne mase, listovi postaju žuti, bokorenje je prekomerno i smanjuje se rast. Zabrinjavajuće je što ima mogućnost sinergije s drugim virusima pa u mešovitim infekcijama može da rezultira većim štetama i gubitkom roda.

Do sada je utvrđeno da mu odgovara mediteranska klima, područja sa suvim letima i primorska područja. Jedna od preventivnih mera je suzbijanje lisnih vaši koje su prenosioci te planiranje setve kako se period pojave lisnih vaši ne bi preklapao sa intenzivnim rastom useva.