Znate li da ovaj korov može smanjiti prinos kukuruza do čak 80 odsto?

Lipica ili teofrastova lipica, Abutilon theophrasti, važi za upornog protivnika useva kukuruza i soje. Kad se raširi, zna da napravi velike štete – u kukuruzu prinos može pasti i do 80 odsto.

Problem nije samo što troši prirodne resurse koji bi trebali ići usevima, već i to što ovaj korov ispušta materije koje otežavaju klijanje i rast biljaka. Kako piše PSSRS, potvrđeno je da ova vrsta ima alelopatski uticaj na klijanje semena i izduživanje korenovog sistema drugih biljaka.

Reč je o jednogodišnjoj širokolisnoj biljci poreklom iz Kine i Indije odakle je preneta u ostale delove svijeta, pojašnjava savetodavac Sanja Aćimović, navodeći kako se najčešće širi putem radnih mašina, oruđa za rad, preko setvenog i žetvenog materijala i semenske robe u prometu.

"Sreće se u okopavinama, povrtnjacima, okućnicama, mlađim zasadima voćaka, strnim žitima, strnjištima, travnjacima i ruderalnim staništima", ističe Aćimovićeva.

Seme se nalazi u čauri

Ponik A.theophrasti ima okruglaste kotiledone listiće sa srcastom osnovom, dimenzija 10-15 x 8-15 mm mestimično dlakavim drškama dužine do 10 mm. Prvi list je okruglo-jajolik sa srcastom osnovom, dlakav i po obodu sitno testerast. Hipokotil je debeo, zelenkast i slabo dlakav.

"Odrasla biljka je uspravnog, nerazgranatog ili pri vrhu granatog stabla, visine 52-150 cm. Obrasta belim dlakama i nosi listove na dugim drškama, srcastog oblika, na vrhu zašiljene, a po obodu tupo nazubljene", opisuje savetodavac, dodavši da se cvetovi formiraju u pazuhu listova na drškama kraćim od lisne drške, hermafroditni su (dvopolni).

Perijant (cvetni omotač) je dvojan - izdiferenciran na čašicu i krunicu i petočlan (izgrađen od 5 čašičnih i 5 kruničnih listića), a krunični listići su žute boje. Plod je okrugla, pljosnata, crna, dlakava čaura, prečnika do 2 cm. U čauri se nalazi bubrežasto-ovalno-srcasto i bočno spljošteno seme.

"Masa 1000 semena iznosi 8-12 g, u 1 g nalazi se do 100 semena. Razmnožava se samo semenom. U povoljnim uslovima životne sredine produkuje u proseku do 1.800 semena po biljci, maksimalno 20.000", ističe Aćimović.

Suzbijanje kombinovanim merama

S obzirom na to da seme sukcesivno klija i niče tokom čitave sezone, neophodno je koristiti različite mere za njeno suzbijanje kao što je plodored, primena fizičkih, bioloških i hemijskih mera. Efikasno i dugoročno suzbijanje teofrastove lipice je moguće ostvariti primenom nehemijskih i hemijskih mera.

"Preporučuje se intenzivna obrada zemljišta čime se smanjuje produkcija semena. Međurednom obradom moguće je rešavati problem ove korovske vrste na relativno malim parcelama", dodaje savjetodavac, preporučujući i ručno uklanjanje ponika na manjim parcelama pod kukuruzom, sojom i drugim okopavinama.

Osim navedenih i hemijske mjere, pojedinačno ili u kombinaciji sa nehemijskim, mogu dati dobre rezultate u suzbijanju A.theophrasti. Kod primene herbicida, kako navodi, može se javiti problem zbog izrazite dlakavosti lista i epikutikulasrnih voskova koji smanjuju površinski napon tretirane površine.

Takođe, problem hemijskog suzbijanja se javlja i zbog razvučenog perioda klijanja i nicanja tokom sezone kad je usev razvijeniji te primena herbicida u poodmakloj fazi razvoja useva može biti nesigurna. Osim toga, savetodavac ističe da u uslovima intenzivne i dugotrajne primene istih ili herbicida istog mehanizma delovanja, može doći do pojave rezistentnosti.

"Kod hemijskog suzbijanja važno je voditi računa o količinama primene i rotaciji herbicida radi smanjenja rizika od razvoja rezistentnosti ove vrste s obzirom na to da je u svetu potvrđena rezistentnost na herbicide inhibitore FS II", navodi, dodavši da je u praksi je dobre rezultate pokazao herbicid mezotrion.