Kako do sertifikovanog organskog proizvoda?

Svako ko želi da se bavi organskom proizvodnjom trebalo bi da zna koji su koraci koje treba da preduzme kako bi postao organski proizvođač. Ukratko ćemo objasniti šta je potrebno da bi se dobio sertifikat - dokument kojim se potvđuje da je reč o proizvodu dobijenom primenom metoda organske proizvodnje.

Nakon što ste shvatili da je to oblast kojom želite da se bavite i pohađanja obuke iz organske proizvodnje, potrebno je da se informišete o ovlašćenim kontrolnim organizacijama u Srbiji. Ministarstvo poljoprivrede, trgovine, šumarstva i vodoprivrede svake godine ovlašćuje kontrolne organizacije i objavljuje spisak početkom godine. Kontrolne organizacije su ovlašćene da izdaju sertifikat kojim se potvrđuje da je proizvod dobijen u skladu sa zakonom Republike Srbije.

Uspostavljanje kontakta sa kontrolnim organizacijama

Sledeći korak je uspostaviti kontakte sa ovlašćenim kontrolnim organizacijama. Potrebno je raspitati se kod svih kontrolnih organizacija o cenama i načinu na koji obračunavaju svoje usluge. Osim Nacionalnog udruženja za razvoj organske proizvodnje, sve kontakt informacije o ovlašćenim kontrolnim organizacijama možete dobiti i od predstavnika Ministarstva poljoprivrede, trgovine, šumarstva i vodoprivrede, koji su zaduženi za oblast organske prozvodnje, u Odseku za organsku proizvodnju.

Sledi podnošenje prijave za uključivanje u organsku proizvodnju. Potrebno je da popunite prijavu što preciznije i tačnije jer podaci iz prijave su ono što će kontrolor proveravati na terenu.

Zaključivanje ugovora između proizvođača i kontrolne organizacije

Na osnovu prijave, proizvođač i ovlašćena kontrolna organizacija zaključuju ugovor o vršenju kontrole i sertifikacije u organskoj proizvodnji. Tom prilikom dobija se evidencioni broj.

Ugovor sa ovlašćenom kontrolnom organizacijom mora sadržati najmanje podatke o:

• ugovornim stranama
• vrsti organske proizvodnje
• broju i površini katastarske parcele na kojoj se obavlja organska proizvodnja
• pravilima i obavezama ugovornih strana
• uslovima i načinu ostvarivanja prava na izdavanje sertifikata
• načinu zaštite za slučaj neizvršenja ugovornih obaveza.

Smatra se da je proizvođač prihvatio ponudu tek kad to potvrdi i svojim potpisom. Po regulisanju finansijskih obaveza proizvođača, sertifikaciona kuća pravi plan izlazaka i kontrole. Osnovu za plan nalazi u podacima koje je proizvođač naveo popunjavajući prijavu - izvod iz katastra, mape parcela, izvod iz registra gazdinstava i slično.

Dan potpisivanja ugovora je početak procesa konverzije

Početak konverzije počinje da teče od dana potpisivanja ugovora. Period konverzije u biljnoj proizvodnji za jednogodišnje biljne vrste je najmanje dve godine pre setve, za pašnjake i višegodišnje krmno bilje, najmanje dve godine pre korišćenja kao hrane za životinje, a za višegodišnje biljne vrste najmanje tri godine pre prve berbe organskih proizvoda.

Period konverzije se može, uz dozvolu nadležnog ministarstva, u nekim situacijama skratiti:

• kada proizvodne parcele pripadaju područjima koja su pod merama programa iz oblasti zaštite životne sredine
• kada su proizvodne parcele bile deo prirodne ili poljoprivredne oblasti i nisu tretirane proizvodima koji nisu dozvoljeni u organskoj proizvodnji u prethodnom periodu od najmanje tri godine

Kontrola tokom organske proizvodnje

Kontrola obuhvata punu fizičku kontrolu i kontrolu dokumentacije proizvođača. Prilikom kontrole sačinjava se pisani izveštaj, koji poptisuju ovlašćena kontrolna organizacija i proizvođač. Ako se prilikom kontrole uoče nepravilnsoti, kontrolna organizacija može proizvođaču da odredi korektivne mere kako bi se uskladio sa odredbama zakona. U slučaju da kontrolna organizacija utvrdi teže nepravilnosti u načinu obavljanja organske proizvodnje, a koje je nemoguće ispraviti, ovlašćena kontrolna organizacija određuje meru supsenzije i o tome obaveštava resorno ministarstvo.

Inspektor koji je izvršio kontrolu ne odlučuje o serftifikaciji, već predaje izveštaj svojoj kontrolnoj organizaciji sa svojim zapažanjima i utvrđenim stanjem na terenu. Kontrolnim organizacijama nije dopušteno da daju savete koji su u vezi sa samom tehnologijom organske poljoprivredne proizvodnje. Inspektor na terenu obilazi proizvođače jednom, a po potrebi i više puta godišnje. Isti kontrolor ne može da vrši kontorlu jednog proizvođača duže od tri godine za redom.

Šta se još radi tokom perioda konverzije?

Nakon zaključenog ugovora između proizvođača i kontrolne organizacije, proizvođač je obavezan da primenuje metode organske proizvodnje. Takođe, obaveštava kontrolnu organizaciju svake godine o dinamici proizvodnje, u roku koji odredi kontrolna organizacija. Potrebno je da vodi evidenciju o proizvodnji - evidentira podatke o nabavci semena ili sadnog materijala, upotrebi sredstava za ishranu bilja i oplemenjivanje zemljišta, sredstava za zaštitu bilja, vremena žetve, odnosno berbe itd. Važno je precizno voditi dokumentaciju. Dobro je imati knjigu polja prilagođenu organskoj proizvodnji u svim koracima u procesu proizvodnje. Dobro pripremljena dokumentacija pomaže vam da uštedite vreme ali i troškove prilikom obnavljanja sertifikata.

Poslednji korak - podnošenje zatheva za izdavanje sertifikata

Nakon isteka perioda konverzije, na osnovu izveštaja ovlašćenih kontrolnih organizacija o izvršenim kontrolama i zahteva proizvođača, ovlašćena kontrolna organizacija donosi odluku o sertfikaciji i izdaje sertifikat da je proizvod proizveden primenom metoda organske proizvodnje. Sertifikat važi godinu dana. On u sebi sadrži sve neophodne podatke: broj, naziv, sedište i kod ovlašćene organizacije, naziv, adresu ili sedište proizvođača i delatnost koju obavlja, vrstu organskog proizvoda i njegovu procenjenu količinu za godinu dana, period važenja sertfikata, datum kontrole, datum i mesto izdavanja, kao i pečat ovlašćene organizacije i potpis ovlašćenog lica u toj organizaciji.

Sertifikat može dobiti svaki registrovani organski proizvođač koji se bavi, ne samo proizvodnjom, već i otkupom i preradom, skladištenjem, pakovanjem ili prodajom organskih proizvoda.

Domaći serftifikovani proizvod obeležava se znakom "Organski proizvod", nacionalnim znakom i logom ovlašćene kontrolne organizacije. Prerađeni sertifikovani organski proizvodi mogu se obeležiti nacionalnim znakom samo ukoliko sadrže najmanje 95 odsto sastojaka poljoprivrednog porekla, koji su proizvedeni primenom metoda organske prozvodnje.

Ukoliko proizvođač stavi znak da je proizvod iz organske proizvodnje, a nema sertifikat, zakonski se sankcioniše novčanom kaznom u iznosu od 700.000 do 3.000.000 dinara. Istom novčanom kaznom kažnjava se za privredni prestup preduzeće ili proizvođač, ako stavlja u promet proizvod koji nije obeležen u skladu sa zakonom.

Foto: depositphotos.com; photography33