Zeleno uvenuće može dovesti do propadanja useva povrća

Ove godine se mnogo više od plamenjače paradajza javlja oboljenje zeleno ili verticiliozno uvenuće koje izaziva gljivica Verticilium albo atrum i može da znatno umanji prinos, pa čak i do 90 odsto, ili da u potpunosti uništi usev. Najčešće se javlja na povrtarskim kulturama iz familije Solaneceae (paradajz, paprika, patlidžan, krompir) te iz familije Cucurbitaceae (krastavac, tikve, dinja, lubenica) i drugi.

Osim gajenih kultura ovaj patogen ima oko 200 vrsta domaćina zeljastih i drvenastih biljaka. Najčešće se javlja na parcelama gde se povrće uzgaja u monokulturi, odnosno gde se na jednom prostoru smenjuje jedna kultura ili kultura iz iste porodice. To su obično plastenici i staklenici i iz tog razloga je plodored, odnosno smena kultura veoma bitna.

Prepoznajte prve simptome

Prvi simptomi mogu da se uoče na donjem lišću u vidu blagog uvenuća. Zaraženo lišće se smekša i opusti, ali zadržava boju. Zato je bolest i dobila naziv zeleno uvenuće. Daljim razvojem bolesti lišće gubi potpuno čvrstinu, suši se i opada. Neretko patogen napada i stablo, pa i celu biljku i tad se na uzdužnom preseku korena može primetiti karakteristična nekroza. Kod paradajza oboljenje se javlja kasnije i simptomi su vidljivi na starijem lišću u vidu hlorotičnih pega.

Patogen može da bude prisutan i do deset godina u zemljištu i da se aktivira kada ostvari povoljne uslove, a to su izrazita vlažnost i temperature iznad 20 stepeni Celzijusa.

Bolje sprečiti, nego lečiti

Kao prvu agrotehničku meru u borbi protiv ovog patogena treba primeniti plodored, a nastaviti s vođenjem brige o adekvatnoj smeni kultura, zatim pridržavati se svih fitosanitarnih mera u, i oko plastenika, uklanjati biljne ostatake nakon proizvodnje i dezinfekcija, te mirovanje i odležavanje parcele. Povrtarske biljke iz familije Solanaceae bi trebalo gajiti tek posle pet godina. Najbolje bi bilo u plodosmenu uvesti kulture koje nisu domaćini ovog patogena kao što su boranija, kupus, grašak, pasulj ili žitarice, kukuruz, soju, šećernu repu i druge.

Što se tiče primene pesticida, nema registrovanih preparata za suzbijanje ovog patogena. Preparati prisutni na tržištu, koji se nalaze na listi dozvoljenih fitofarmaceutskih sredstava, bolest ne suzbijaju, već samo ograničeno deluju trenutno zaustavljajući razviće gljive patogena. Najčešće se koriste sistemski fungicidi iz grupe benzmidazola.

U novije vreme se sve više proučava mogućnost primene alternativnih metoda u suzbijanju prouzrokovača zelenog uvenuća bilajka. Istraživanja idu u smeru biološkog suzbijanja Vertiiciillium spp.koja se baziraju na primeni antagonističkih sojeva bakterija.