Pogoršani izgledi za prinos letnjih useva u jugoistočnoj Evropi

Oktobarsko izdanje biltena JRC MARS - Praćenja useva u Evropi pokazuje naniže reviziju prognoze prinosa za kukuruz u zrnu za dva odsto, suncokreta za pet odsto i blagu reviziju naviše za ostale letnje kulture.

Smanjenje prinosa kukuruza i suncokreta je posledica pogoršanih izgleda u Mađarskoj, Rumuniji, Bugarskoj i Grčkoj. Izuzetno topla prva polovina jeseni pogodovala je usevima na severu Evrope.

Topla jesen na severu, suša na jugu i jugoistoku

U većem delu Evrope prva polovina jeseni bila je najtoplija ili jedna od najtoplijih u zapisima JRC MARS od 1991. godine. Većini regiona, posebno evropski sever, imali su veoma blage temperature, u kombinaciji sa povoljnom vlažnošću zemljišta i visokim nivoom osunčanosti. To je rezultiralo povoljnim uslovima za nastavak rasta, sazrevanja i žetve letnjih useva, kao i za pripremu polja i setvu ozimih useva.

U Bugarskoj, Mađarskoj, Rumuniji, Sloveniji, Hrvatskoj i delovima Ukrajine visoke temperature, u kombinaciji sa vrlo izraženim deficitom padavina i negativnim vodnim bilansom, uzrokovale su da je zemljište suvo i tvrdo. To je onemogućavalo obradu zemlje i setvu ozimih kultura, u prvom redu uljane repice.

Problemi su se javili i kod nicanja već posejanih useva u delovima Mađarske, Bugarske, Rumunije i Grčke. Deficit padavina je bio izraženiji na severu Afrike, posebno u centralnim i istočnim regijama Magreba, posebno u severnim i centralnim delovima Tunisa. U Estoniji i Finskoj je previše vlage koja ometa setvu i nicanje ozimih useva.

Rekordno visoke temperature

U većini Evrope prosečne dnevne temperature su među tri najtoplije. Delovi Iberijskog poluostrva, Francuska, Italija, Balkansko poluostrvo, zapadna i južna Turska imali su više od 20 dana sa zabeleženim maksimalnim dnevnim temperaturama iznad 30ºC. U delovima Turske su uočene nešto hladnije temperaturne anomalije između 0,5 i 2ºC ispod LTA (proseka).

U Hrvatskoj i Sloveniji u oktobru je bilo znatno toplije i suvo vreme u odnosu na prosek, sa većim razmacima između padavina. U kombinaciji sa prethodnim poplavama to je rezultiralo sa niskim prinosom travnatih površina.

Dobri izgledi za prinos

Posmatrani period u oktobru je u Hrvatskoj bio veoma topao sa temperaturama iznad proseka. Do poboljšanja u Hrvatskoj je došlo zahvaljujući padavinama. Žetva suncokreta je završena zahvaljujući povoljnim vremenskim uslovima, a kasnila je berba kukuruza zbog kasne prolećne setve.

Kukuruz 2023. se uz sve nedaće "izvukao" - ali ne i otkupnom cenom?

Očekivani prinosi su generalno dobri, osim za područja pogođena olujama, gradom i poplavama tokom letnih meseci. Tempo setve ozimih useva je za sada dobar, a dobri su uslovi za klijanje i nicanje, osim u područjima duž granice sa Mađarskom i Srbijom. Padavina je bilo oko 22. septembra i sredinom oktobra.