Crvenilo kukuruza je opasno oboljenje i znatno smanjuje prinos

Crvenilo kukuruza je opasno oboljenje kukuruza, novijeg datuma. Usled ovog oboljenja znatno se smanjuje prinos kukuruza. Postoje dva tipa ovog oboljenja u zavisnosti o prouzrokovača. Prvi tip crvenila kukuruza prouzrokuje stolbur fitoplazma, a drugi tip virus žute patuljavosti ječma.

Crvenilo kukuruza je bakterijsko oboljenje prouzrokovano fitoplazmom Candidatus Phytoplasma solani koji se sa biljke na biljku prenosi putem vektora, malog insekta - cikade. Fitoplazme su izutno male bakterije, koje parazitiraju biljke živeći i hraneći se u provodnim sudovima i prenose se cikadama. Osim kukuruza, ova vrsta fitoplazme napada i druge biljne vrste: duvan, pšenicu, paradajz, papriku, patlidžan, šargarepu, celer, grašak, vinovu lozu.

Crvenilo lišća se javlja jer se kod obolelih biljaka nagomilava veća količina šećera, a oni su osnovna materija na bazi kojih se obrazuju antocijani koji su crvene boje. Poremećaji nastali u provodnom tkivu biljke usled napada patogena na provodne sudove dovode do povećanja količine šećera u lišću tj. povećanog stvaranja antocijana i pojavu crvenkasto-ljubičaste boje.

Crvenilo kukuruza može da smanji prinos od 40% do 90%

Simptomi  oboljenja

Simptomi crvenila kod prvog tipa javljaju se početkom mlečne zrelosti, nikad pre oplodnje. Kod ovog oboljenja crvenilo zahvata svu biljku, a posebno je izraženo crvenilo lisnog nerva. Biljke ne zaostaju u porastu, što je i čest razlog zašto se ova bolest ne otkrije na vreme. Zrna su štura i deformisana. Rast, cvetanje i oplodnja se odvijaju normalno. Prvi simptomi se pojavljuju krajem jula, početkom avgusta - prvo iznad klipa na vršnim listovima, a kasnije zahvata glavni nerv.

Drugi tip crvenila kojeg prouzrokuje virus žute patuljavosti ječma javlja se u proleće, dakle ranije u odnosu na prvi tip. Crvenilo nije izraženo na nervu lista. Biljke su zakržljale, pa je iz tog razloga simptome ovog tipa je lakše uočiti.

Primeniti plodosmenu 

Najznačajnija mera u kontroli crvenila kukuruza je pravilan plodored, odnosno izbegavanje setve pšenice nakon kukuruza, gde su registrovani simptomi crvenila. Na taj način prekida se razvoj cikada vektora stolibur fitoplazme. Preporuka je da se u plodored uvedu soja ili uljana repica, koje bi omele prezimljavanje cikada. Na taj način znatno bi se redukovala pojava crvenila kukuruza. Na području gdje se i pored pravilne plodosmene pojave cikade, savetuje se primena preparata na bazi piretroida i neonikotinoida.