Saveti za kvalitetnu osnovnu prihranu okopavina

Poljoprivredne kulture koje se seju ili sade na šire međuredne razmake u prolećnom razdoblju nazivamo okopavine, a značajne u poljoprivrednoj proizvodnji su: kukuruz, šećerna repa, suncokret, soja i krompir.

Okopavine za rast, razvoj i stvaranje visokih prinosa imaju velike potrebe za pojedinim makrohranivima, posebno azotom i kalijumom te nešto manje za fosforom i sumporom.

Potrebe za hranivima i njihove količine u proizvodnji ovih kultura najbolje je odrediti na osnovu hemijske analize zemljišta, potrebe biljaka za pojedinim hranivima, genetskog potencijala pojedine sorte ili hibrida, vremenskim uslovima tokom vegetacije, prihrane prethodnog useva, primenjene agrotehnike i planiranim prinosima.

Preporuke za osnovnu prihranu

Kukuruz, kao najzastupljenija okopavina, ima visoke zahteve za osnovnim hranivima jer razvija veliku količinu organske mase. Na srednje plodnim zemljištima za dobre prinose potrebno je usevu kukuruza prihranom dodati: 170-200 kg/ha azota (N), 130-150 kg/ha fosfora (P₂O₅) i 200-220 kg/ha kalijuma (K₂O).

Prilikom rasta i razvoja šećerne repe neophodne su na raspolaganju optimalne količine hraniva u toku vegetacije, koje se kreću oko: 150-170 kg/ha azota (N), 120-140 kg/ha fosfora (P₂O₅), 220-250 kg/ha kalijuma (K₂O).

Soja, kao leguminoza, obogaćuje zemljište azotom pomoću razvoja bakterije Bradyrhizobium japonicum na korenu fiksirajući ga iz vazduha. U proizvodnji soje azot je neophodno uneti u proleće, u vlažna, hladna, slabo plodna zemljišta i kisele reakcije. Potrebe soje za hranivima kreću se u zavisnosti od plodnosti tla i mogućnosti fiksacije azota: 40-80 kg/ha azota (N), 110-140 kg/ha fosfora (P₂O₅) i 140-160 kg/ha kalijuma (K₂O).

Suncokret u toku razvoja ima velike potrebe za hranivima, posebno za azotom, zatim fosforom i kalijumom jer stvara veće količine organske materije. Njegove potrebe za hranivima se kreću u količinama: 130-150 kg/ha azota (N), 120-140 kg/ha fosfora (P₂O₅) i 150-170 kg/ha kalijuma (K₂O).

Krompir najbolje uspeva na rahlim i prozračnim zemljištima, umerene vlažnosti, pa se kod njegovog uzgoja preporučuje primena organskog hraniva u osnovnoj prihrani u toku jeseni u količini 20-30 t/ha. U ishrani krompira za optimalne prinose trebalo bi dodati: 180-210 kg/ha azota (N), 120-140 kg/ha fosfora (P₂O₅) i 180-200 kg/ha kalijuma (K₂O).

Unos organskog i mineralnog hraniva

Hraniva kod uzgoja okopavina unosimo mineralnom prihranom i organskim đubrivima, kao što su stajnjak ili osoka. Organska hraniva unose se u jesen dubokim oranjem i njihova primena omogućuje bolja fizička, hemijska i biološka svojstva zemljišta, a sadrže i male količine hraniva.

Oranjem se može uneti 10-40 t/ha stajskog đubriva u zavisnosti od plodnosti zemljišta i sadržaja humusa. Veće količine hraniva u proizvodnji ovih kultura dodaju se primenom mineralnih đubriva.

Mineralna đubriva sadrže pristupačne oblike hraniva koji se po hemijskom sastavu ne razlikuju od pristupačnih oblika hraniva iz zemljišta stoga ih biljke lako usvajaju. Prihrana mineralnim đubrivima u osnovnoj obradi zemljišta okopavina obavlja se u jesen na težem glinastom ili u rano proleće na lakšem peskovitom zemljištu.

Mineralna hraniva zaoravaju se na punu dubinu

Mineralna hraniva zaoravaju se u jesenjoj osnovnoj obradi zemljišta na punu dubinu oranja što omogućuje dublji razvoj korenovog sistema. Ova prihrana je važna za ishranu biljaka u sušnom periodu godine i u stresnim uslovima rasta jer su tada i potrebe biljaka za hranivima veće, a ujedno su biljkama u toku vegetacije na raspolaganju dovoljne količine hraniva. U osnovnoj prihrani primjenjuju se formulacije đubriva koja sadrže više fosfora i kalijuma, a manji udeo azota, kao što je kompleksno mineralno đubrivo NPK 7-20-30 kompanije Petrokemija u količini 300-600 kg/ha u zavisnosti od rezultata hemijske analize tla i očekivanog prinosa pojedine kulture.

Okopavine i druge poljoprivredne kulture proizvode se u plodoredu, te ukoliko ostanu žetveni ostaci prethodne kulture potrebno ih je zaorati pre osnovne obrade zemljišta. Pre zaoravanja žetvenih ostataka preporučuje se primena azotnih đubriva, Uree ili UAN-a u količini 100-125 kg/ha ili 120-150 l/ha kako bi se smanjila azotna depresija koju mogu uzrokovati mikroorganizmi tla prilikom mineralizacije sveže organske materije.

Za više informacija obratite se kompaniji Petrokemija na jedan od niže navedenih kontakata.

Foto: SCALATORE59/bigstockphoto.com