Kako prepoznati organske proizvode?

Organska proizvodnja je veoma aktuelna tema, ali se ipak o samim detaljima proizvodnje jako malo zna. Najveći deo organske proizvodnje u Republici Srbiji skoncentrisan je u Vojvodini i okolini Beograda, pa su samim tim Novi Sad i prestonica tržišta na kojima postoji povećana tražnja za ovim proizvodima. Ostatak Srbije, na žalost, zaostaje u proizvodnji i potrošnji organskih proizvoda.

Regionalni okrugli sto o razvoju organske proizvodnje

U Kraljevu je u prostorijama Regonalne privredne komore Kraljevo održan Regionalni okrugli sto o razvoju organske proizvodnje, koji su organizovali Nacionalna asocijacija za razvoj organske proizvodnje "Serbia Organica" i Asocijacija za razvoj ibarske doline iz Kraljeva sa partnerima.

Teme o kojima se govorilo su: osnovni standardi, zakonski okvir i postupak sertifikacije proizvođača, tržište organskih proizvoda i iskustvo proizvođača organskih proizvoda, u ovom načinu poljoprivredne proizvodnje.

Ovom prilikom pošlo se od osnovnih principa na kojima se zasniva organska poljoprivreda (IFOAM):

• princip zdravlja - ovaj princip podrazumeva da organskim načinom proizvodnje treba da se održi i poveća zdravlje ljudi, zemljišta, biljaka, životinja, odnosno planete u celosti;
• princip ekologije - organska poljoprivreda treba da se zasniva na živim eko - sistemima i ciklusima, da radi sa njima, da ih podržava i pomogne njihovom održanju;
• princip pravednosti - organska poljoprivreda treba da se zasniva na poštenim fer odnosima prema okruženju, prirodi i životu;
• princip negovanja i staranja - organskom poljoprivredom treba upravljati na oprezan i odgovoran način da bi se očuvalo zdravlje i blagostanje sadašnjih i budućih generacija i ekosistema.

Oznake za obeležavanje proizvoda

Iako je organska proizvodnja prepoznatljiv termin, organski proizvodi ipak nisu prepoznatljivi na tržištu, bar prema stavu većine ispitanika kako pokazuju rezultati istraživanja tržišta (Grafikon 1). Kao što se može primetiti, više od polovine ispitanika nije sigurno na koji način se obeležavaju organski proizvodi, dok 5,26% anketiranih apsolutno ne prepoznaje oznake na organskim proizvodima.

Grafikon 1: Razlikovanje oznaka kojima se obeležavaju organski proizvodi*

Izvor: Sopstveno istraživanje

*uzorak od 76 ispitanika anketiranih u Beogradu i Kraljevu

Dug put od sertifikata do proizvoda

Ivana Simić, generalni sekretar "Serbia Organice" ukazala je da su po principima organske proizvodnje proizvedeni samo sertifikovani organski proizvodi i da su oni posebno označeni u prometu (Slika 1). A od početka zaključivanja ugovora o sertifikaciji sa kontrolnom organizacijom uz primenu principa organske poizvodnje do sertifikovanog organskog proizvoda, put traje dve do tri godine:

• jednogodišnje biljne vrste - najmanje dve godine pre setve;
• pašnjaci i višegodišnje krmno bilje - najmanje dve godine pre korišćenja kao hrana za životinje;
• višegodišnje biljne vrste - najmanje tri godine pre prve berbe organskih proizvoda.

Slika 1: Oznake kojima se obeležavaju organski proizvodi

Organsko zahteva dokaz

Jedan od retkih proizvođača organskih proizvoda u Kraljevu je Marko Orlović, koji je o organskoj proizvodnji rekao da ona zapravo predstavlja njegov stil života. Kupci njegovih proizvoda su mahom porodice sa malom decom i bolesni ljudi.

S obzirom na veliku količinu fizičkog rada koji se ulaže u proizvodnju organskih proizvoda, čak i duplo veća cena u odnosu na konvencionalne proizvode nije dovoljna da se isplati veliki trud uložen u proizvodnju. I pored toga što je principe organske proizvodnje primenjivao mnogo pre nego što je započeo proces sertifikacije, kupci ipak traže dokaz u vidu sertifikata da su proizvodi zaista organski proizvedeni.

Foto: Julijana Mijajlović