Uljana repica - važan usev za pčelinju pašu

Uljana repica je, uz soju i suncokret, najvažnija uljana biljna vrsta kontinentalnog klimata. Površine pod uljanom repicom u svetu su u poslednjoj deceniji u porastu. Najveće površine zasejane pod ovom uljaricom u Evropi su u Francuskoj i Nemačkoj. Uljana repica i to pretežno ozima forma, sve je interesantnija i poljoprivrednicima u Republici Srbiji.

Razlog za to leži pre svega u visini otkupne cene merkantilnog semena. Visoka otkupna cena proizašla je iz potrebe za sirovinama u prerađivačkoj industriji jer se smatra da je ulje uljane repice među najkvalitetnijim sirovinama, kada se porede ulja drugih uljanih biljaka. Ono ne sadrži eruka kiselinu, pa se koristi i u ishrani ljudi. Povećanjem površina pod ovom uljanom biljkom u Srbiji, raste i njen značaj kao prve pčelinje paše.

Biljka brzog rasta i kraće vegetacije

U domaćim agroklimatskim uslovima gaji se ozima forma uljane repice jer je rodnija od jare. Ozima uljana repica seje se od kraja avgusta do 20. septembra pa i u produženim setvenim rokovima. Tokom jeseni formira snažnu lisnu rozetu. U proleće, sa početkom vegetacije, počinje relativno brz rast i razvoj stabla koje se grana. Jara uljana repica seje se krajem marta i gaji se, prvenstveno, u područjima kraće vegetacione sezone. Cvetanje kod obe forme je u vidu duge, rastresite, grozdaste cvasti, koja ide postepeno od osnove prema vrhu cvasti. Cvetanje je sukcesivno i po granama, prvo počinje na centralnoj, a zatim i na bočnim granama.

Preporuke za setvu uljane repice

Kao i kod svih biljnih vrsta iz porodice kupusnjača, odnosno krstašica, cvet uljane repice je četvorodelni i elementi cveta su poređani u obliku krsta. Građa cveta omogućava stranooplodnju pomoću insekata. Osim oprašivanja pomoću polinatora, prisutno je i oprašivanje pomoću vetra, kao i samooplodnja. Uljana repica je dvopolna biljka i cvet sadrži i muške i ženske delove cveta.

Faza cvetanja ozime uljane repice počinje, po pravilu, krajem aprila - početkom maja i traje 22 do 45 dana. Uljana repica je jedna od značajnijih paša za razvoj pčelinjeg društva - za odgajanje legla, obnavljanje i jačanje zajednice. Brzina prolećnog razvoja društava zavisi od važnih izvora nektara i polena, kao što su vrbe, voće i najvažnija, uljana repica. I jara forma biljke, koja cveta u junu, atraktivna je za pčelinju pašu. U poređenju sa ozimim sortama uljane repice, jare sorte imaju 50% manju produkciju nektara i 50% veću proizvodnju polena, objašnjava diplomirani inženjer ratarstva i povrtarstva, Nenad Nešović, iz PSSS Kraljevo.