Proizvođačke organizacije jačaju položaj poljoprivrednika u lancu snabdevanja hranom

Proizvođačke organizacije (POs) i udruženja proizvođačkih organizacija (APOs) pomažu u jačanju položaja poljoprivrednika u lancu snabdevanja hranom pružajući tehničku pomoć svojim članovima. Osim toga, od ovih organizacija imaju koristi i drugi akteri u lancu snabdevanja hranom, kao i lokalne zajendice u kojima deluju. Ovo su najvažniji zaključci studije o najboljem načinu osnivanja proizvođačkih organizacija, sprovđenju aktivnosti i podršci, a koju je objavila Evropska komisija. 

Više od 42.000 proizvođačkih organizacija u EU

Kada se proizvođačke organizacije definišu kao "bilo kakva saradnja poljoprivrednika zasnovana na pravnom subjektu", broj organizacija proizvođača u EU doseže više od 42.000. EU priznaje posebnu ulogu koju imaju proizvođačke organizacije i, kao rezultat, mogu zatražiti priznanje od EU države u kojoj imaju svoje sedište. Sredinom 2017. bilo je 3.505 priznatih organizacija proizvođača i organizacija udruženja proizvođača.

Francuska, Nemačka i Španija, tri su države članice sa najviše priznatih proizvođačkih organizacija i udruženja proizvođačkih organizacija sa 759, 658 i 588 priznatih entiteta. Zajedno predstavljaju oko 60% ukupnog broja na nivou EU-a. Kad je reč o sektorima, više od 50% priznatih subjekata pripada sektoru voća i povrća, a nakon toga sledi mlekarski sektor, maslinarstvo i vinarstvo.  

Studija utvrđuje da glavni ciljevi priznatih proizvođačkih organizacija udruženja uključuju planiranje proizvodnje, prilagođavanje potražnji, koncentracija proizvodnje i stavljanje proizvoda na tržište. Mnogi nepriznati proizvođači obavljaju iste aktivnosti kao i oni priznati. U oba slučaja ove aktivnosti mogu da donesu ekonomske, tehničke i socijalne ili ljudske koristi svojim članovima.

Prednosti i prepreke proizvođačkih organizacija

Udruženja mogu da osiguraju veći prodor na tržište i veću pregovaračku moć sa drugim učesnicima u lancu snabdevanja hranom. Takođe, mogu da doprinesu ublažavanju ekonomskih rizika i sigurnosti plaćanja ili podele ulaganja. Takođe, proizvođačke organizacije mogu članovima pružiti infrastrukturu za proizvodnju, skladištenje ili preradu. Konačno, kada se govori o socijalnoj ili ljudskoj dimenziji, studija je zaključila da većina poljoprivrednika ceni otvorenost proizvođačkih organizacija prema novim članovima i njihovo demokratsko funkcionisanje. 

Iako ove organizacije mogu imati različite pravne oblike, bez obzira da li su priznati ili ne, studija pokazuje da su najčešći oblik poljoprivredne zadruge.

Studija je identifikovala određene prepreke za pristupanje udruženjima proizvođačkih organizacija, poput straha da će poljoprivrednici izgubiti preduzetničku slobodu. Mnogi poljoprivrednici nisu svesni prednosti članstva u proizvođačkim organizacijama i brinu zbog  troškova oko njihovog osnivanja.