Industrijska revolucija pomogla je Švedskoj, nekada siromašnoj zemlji, potpuni zaokret. Da li će njihova ekipa izbaciti Engleze u četvrtfinalu Svetskog prvenstva u Rusiji, saznaćemo sutra od 16 sati.
Švedska - danas obećana zemlja nas južnjaka u kojoj tek neki žive "švedski san", još pre 150 godina tek je preživljavala i to od poljoprivrede. Tada siromašna zemlja na periferiji Evrope trgla se i uvela mnoge promene, priključila globalnom razvoju, prihvatila industrijsku revoluciju da bi danas bila zemlja blagostanja.
Industrijska revolucija donela im je novije, modernije mašine što je intenziviralo poljoprivredu, ali i sve ostale sektore. Njihove reke i vodopadi bili su značajan resurs kojim proizvode relativno jeftinu električnu energiju. Zimzelene šume pokrivaju gotovo 60% zemlje, pa nije ni čudo da je tamo drvna industrija daleko poznata i razvijena. Na primer, ko još ne zna za IKEU?
Prostire se na 450.295 km2, ima oko 10 miliona stanonvika čiji BDP po stanovniku iznosi preko 51.000 dolara! Udeo poljoprivrede u njihovom BDP-u danas je tek 1,6%, a u poljoprivredi radi samo 2% stanovništva. Poređenja radi, još početkom XX veka u tom je sektoru radilo više od 50%, a '50.-ih godina prošlog veka oko 20% stanovništva.
Švedska se može podijeliti na dva dela. Planine i ravnice na severu zauzimaju dve trećine površine. Tamo su guste šume i bogata nalazišta minerala. U ravnici na jugu nalazi se glavnina poljoprivrednog zemljišta i većina prerađivačkih industrija, a tamo živi i četiri petine stanovnika.
Poljoprivredna proizvodnja Švedske premašuje domaću potrošnju, ali znatna količina hrane se uvozi (setimo se domaćih pašteta i devetine). Oko 7% ukupne površine Švedske, odnsono tri miliona hektara kladifikovano je kao zemljište sa trajnim ili privremenim usevima.
Većina švedskih poljoprivrednika starije su životne dobi i malo njih ima naslednike koji će zamijeniti današnje poljoprivrednike. Politika švedske Vlade bila je da se pripoje mala neprofitna gospodarstva u veće jedinice do 20 hektara obradive zemlje sa šumama koja bi porodicama ostvarila jednak standard kao što ga imaju radnici u industriji. U današnje vreme u Švedskoj je oko 70.000 poljoprivrednih gazdinstava, a oko polovine njih ima manje od 20 hektara poljoprivrednih površina.
Poljoprivreda u Švedskoj razlikuje se od regiona do regiona zbog različite vrste zemljišta i različitih klimatskih zona. Logično, najviše poljoprivredne prozivodnje smešteno je u južnoj Švedskoj, gde je najduža vegetaciona sezona, u nekim delovima juga više od 240 dana godišnje.
Glavni švedski poljoprivredni proizvod su žitarice i uljarice - pšenica, uljana repica i šećerna repa na jugu, dok se ječam i zob uzgajaju severnije i to najviše kao hrana za životinje, uglavnom svinje i živinu. U 2016. godini Švedska je proizvela 5.481 hiljadu tona žitarica, 1.988 hiljada tona šećerne repe te 861.3 hiljada tona krompira.
Švedska je poznata po velikom izobru hleba različitih oblika i veličina, a posebnost su slatki hlebovi, kao i peciva.
Mlečni uzgoj je ekonomski najjači sektor, koji ostvaruje 20% vrednosti švedske poljoprivredne proizvodnje. Proizvodnja svinjetine (tradicionalne švedske okruglice) i živine takođe je relativno velika, dok je proizvodnja ovaca i jagnjadi vrlo mala, te se kao takva ne može takmičiti sa proizvodnjom Australije i Novog Zelanda, jer ove zemlje imaju zelene pašnjake tokom cele godine.
U govedarstvu je najpoznatije švedsko crveno govedo nastalo ukrštanjem švedskih goveda rešved pied i ajšir. Ovo mlečno govedo daje mleko čiji sadržaj masti iznosi 4,3%. U 2016. godini, prema Eurostatovoj statistici, Švedska je proizvela 2.862 hiljade tona mleka. Poređenja radi, to je tek nešto više od susedne Finske i gotovo dva puta manje od, na primer, Danske.
Posebnost švedske poljoprivrede, ali i prehrane je riblji specijalitet "surströming" severnog dijela Švedske.Oni koji nisu navikli na taj ukus opisuju kao - ekstremno smrdljivu haringu. Reč je o posebnoj konzerviranoj haringi, koja je tokom prošlosti bila hrana siromašnih ribara. Konzervira se u slanoj vodi, a danas predstavlja vrlo skup specijalitet.
Haringa se lovi oko polovine juna, kad su ženke pune ikre. Riba se ispere slatkom vodom, posloži u burad i zalije slanom vodom. Stoji preko noći, sledeći dan se ispire, skidaju joj se glave i ponovo stavlja u burad sa slanom vodom. Burad se tada pokriju i riba se ostavlja da u njima odleži 7-8 nedelja. Do trenutka otvaranja nuradi ne zna se da li je surströming uspeo ili ne. Tradicija nalaže da se burad ne otvara u ponedjeljak. Ako je sa ribom sve uredu, treći četvrtak u avgustu organizuje se surströming premijera, što za severni deo Švedske znači pravu žurku!
Kao što smo navela na početku, zimzelene šume pokrivaju gotovo 60% površine Švedske. U 2015. godini Švedska je proizvela 74.300 hiljada kubnih metara obrađenih trupaca, što je čini najvećom drvnom industrijom Evropske unije. Kao ogjevno drvo koristi 10% te količine, dok ostatak završi u drvnoj industriji.
Na Svetskom prvenstvu u Rusiji Švedska je prvu značajniju utakmicu odigrala protiv Meksika, kada je pobedila rezultatom 3:0, a utakmicom protiv Švajcarske osigurala je ulazak u četvrtfinale. Švedska će se u subotu, u 16 sati u Samari suprotstaviti Engleskoj, kako analitičari kažu, dostojnom suparniku.
Tagovi
Autorka
