Agresivne vrste rđe pšenice prete usevima

Žitna rđa je gljivično oboljenje koje može da bude uzrok 100% štete na netretiranoj, osetljivoj pšenici. Bolest napreduje u Evropi, Africi i Aziji, prema podacima dva nova istraživanja koje su proveli naučnici u saradnji s FAO (Organizacija za hranu i poljoprivredu UN).

U isto vreme, dobro poznate postojeće rase rđe proširile su se na nove zemlje, potvrđuju istraživanja. Zbog toga je naglašena potrebu za rano otkrivanje i delovanje kako bi se ograničila velika šteta u proizvodnji pšenice, posebno u području Sredozemlja.

Kontinuirani nadzor useva

Žitna rđa brzo se širi na velike udaljenosti pomoću vetra. Ako se ne otkrije na vreme, može zdrave useve u samo nekoliko nedelja do žetve da učini bolesnim, sa žutim lišćem, crnom stabljikom i sasušenim zrnom. Fungicidi mogu da smanje štetu, ali su ipak ključni rano otkrivanje i brza reakcija.

"Važno je da stručnjaci iz međunarodnih institucija, gde se proizvodi pšenica, zajedno rade da se zaustavi ova bolest u svojim razvojnim stadijumima, odnosno putem kontinuiranog nadzora, deljenjem podataka o planu intervencije kako bi zaštitili svoje poljoprivrednike i one u susednim zemljama", kaže Fazil Dusundželi (Fazil Dusunceli) iz FAO.

Pšenica je izvor hrane i zarade za više od jednu milijardu ljudi u zemljama u razvoju. Severna i Istočna Afrika, Bliski Istok i Zapad, Srednja i Južna Azija, koje su podložne napadu žitne rđe, proizvode oko 37% svetske proizvodnje pšenice.

Sredozemlje najviše pogođeno novim rđama

Na Siciliji, nova rasa rđe nazvana TTTTF pogodila je nekoliko hiljada hektara durum pšenice u 2016. godini, i prouzrokovala najveću štetu od ove bolesti koja je zadesila Evropu poslednjih nekoliko decenija.

TTTTF je najčešća identifikovana rasa žitne rđe. Bez odgovarajuće kontrole, naučnici upozoravaju, rđa se može proširiti na velike udaljenosti - na celo područje Sredozemlja i Jadrana.

Novi sojevi agresivniji i otporniji

U Italiji, Maroku i četiri skandinavske zemlje pojavila se potpuno nova žuta rđa, kojoj tek treba da se da ime. Preliminarne analize sugerišu da se nove rase odnose na skup sojeva koji su agresivniji i bolje prilagođeni višim temperaturama nego većina drugih. Kako se nove rase razvijaju, stare nastavljaju da se šire.

Foto: endomotion / Big Stock