Vreme pogoduje repičinom sjajniku - suzbijte ga

Repičin sjajnik (lat. Meligethes aeneus) je jedna od najznačajnijih štetočina uljane repice. Pretpostavlja se da postoji oko 15 vrsta ove štetočine, a kod nas je najzastupljenija Meligethes aeneus, koja izlazi iz tla i pri temperaturi čak od 8^oC do 10^oC, pa je zbog toga i najštetnija.

Ako se na vreme ne suzbije, štete mogu biti i do 50%. Obično se javlja na usevu koji je u dobrom stanju i sa porastom temperature.

Izgled štetočine

Repičin sjajnik pripada tvrdokrilcima. Imago (odrastao insekat) je tamne boje crn, tamnozelen, tamnoplav, sa sjajem, pa otuda je i dobio naziv repičin sajnik. Dužina tela ovog insekta je 2,5 mm. Prezimljava u zemljištu, a izlazi na površinu na temperaturi od 8^oC. Polaže jaja u pupoljcima veličine 2-3 mm. Iz njih se izležu larve, koje se hrane u pupoljcima i cvetu.

Imago se javlja u maju i junu, kada se hrani cvetovima raznih biljaka, a na prezimljavnje odlazi u avgustu. Ova štetočina ima samo jednu generaciju godišnje.

Štete zavise od faze rasta

Štetnost zavisi od toga u kojoj se fazi nalaze biljke u vreme pojave ove štetočine, te brojnosti same štetočine, zatim od perioda dana koji prođe od njegove pojave, pa do dužine cvetanja i takođe od sposobnosti regeneracije same biljke. Hrani se pupoljcima cvetova, buši ih i izgriza, tako oštećeni pupoljci su trajno oštećeni i ne cvetaju.

Vrlo često se dešava da nakon toplijeg perioda naglo dođe do zahlađenja, kao što je slučaj ovog proleća, pa se period do cvetanja oduži, tako da repičin sjajnik ima dug period za pričinjavanje štete.

Najveće štete nastaju ako su cvetovi, odnosno pupoljci, potpuno zatvoreni i pokriveni listom. Čim se cvetovi otvore, štete prestaju, jer štetočina počinje da se hrani polenom.

Pregled useva uljane repice pri određivanju praga štetnosti treba obavljati savkodnevno i to u najtoplijem delu dana, jer je tad štetočina najaktivnija.

Suzbijanje repičinog sjajnika

Suzbijanje je preporučljivo obaviti ako je postignut prag štetnosti, a prag štetnosti se krećeĆ

• od 0,8 do 1 imago po biljci, ako je cvetni pupoljak skriven
• od 1 do 1,5 imago po terminalnom cvatu, kada su cvetni pupoljci vidljivi
• od 2 do 3 imaga po biljci ako su pupoljci razdvojeni.

Suzbijanje je potrebno obaviti prije nego što se cvetovi otvore. Ako procveta više od 50 % biljaka, smatra se da suzbijanje nije ekonomski opravdano.

Na tržištu postoji široka paleta insekticida koji uspešno suzbijaju ovu štetočinu: Decis sa dozom od 0,3 l/ ha, Proteus sa dozom od 0,5 - 0,7 l/ha, Nurell -D, Chromorel-D, Fastak, Direkt, Karate zeon, Vantex i drugi.

Foto: Danijela Plavšić